Z doświadczeń „TRENINGU UMIEJĘTNOŚCI WYCHOWAWCZYCH I KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ ”
Celem moich zajęć jest poznanie bezpiecznego sposobu porozumiewania się w kontaktach z najbliższymi i nie tylko. Komunikacja taka opiera się na dwóch ważnych wartościach – uczciwości i empatii. Podczas treningu poznajemy równolegle dwie umiejętności. Jak mówić do dzieci żebyśmy byli słuchani i jak słuchać siebie i innych, aby docierać do tego, co w danym momencie jest ważne. W trakcie zajęć można nauczyć się nie tylko budowania pozytywnych relacji między rodzicami i dziećmi, nauczycielami a uczniami ale również komunikacji z każdym innym człowiekiem. W porozumiewaniu bez przemocy nie poznajemy sztuczek i technik, ale uczymy się podmiotowego szacunku do potencjalnego rozmówcy. Żeby kontakt dawał poczucie bezpieczeństwa warto wiedzieć, jakie dobierać słowa, oraz jak słuchać drugiego człowieka, aby wzmacniać dialog, a nie blokować.
W poznawaniu nowej metody porozumiewaniu istotne jest budzenie wewnętrznej motywacji dziecka czy innego rozmówcy tak, aby chciał chcieć. Zmuszanie czy stwarzanie sytuacji, w której działa ono tylko wtedy, gdy jest motywowane z zewnątrz, uczenie się z lęku czy z obowiązku, postępowanie uwarunkowane poczuciem winy są niestety tylko krótkotrwałą motywacją.
W kontaktach z dziećmi (uczniami) reagujemy nawykowo, powielamy znane nam schematy wychowawcze. Żeby wychować dojrzałych ludzi należy zrezygnować z osądów, porównań, ośmieszania, a także rozkazów i wpędzania w rolę, na rzecz określenia problemu i związanych z tym uczuć. Kiedy odkrywamy, co czujemy, czego potrzebujemy, możemy zdecydować co robić. W kontaktach, nie tylko z uczniem, z dzieckiem, ale także w zasadzie z każdym człowiekiem bardzo ważna jest umiejętność aktywnego słuchania. Prawdopodobnie wszyscy potrzebujemy w tej dziedzinie edukacji i ćwiczeń. Dlatego, by nauczyć się ważnych umiejętności wychowawczych konieczne jest nie tylko poznanie, ale również praktyczne przećwiczenie różnych sposobów bezpiecznej komunikacji. Udział w zajęciach „Trening umiejętności wychowawczych i komunikacji interpersonalnej” pozwala na znaczącą poprawę naszej sztuki dialogu. Program kursu został opracowany w oparciu o książki T. Gordona: „Wychowanie bez porażek” oraz A.Faber i E.Mezlish: „Jak mówić żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać żeby dzieci do nas mówiły” oraz wiedzę z systemowej terapii rodzin. Zajęcia realizowane są w formie warsztatów (duża aktywność wszystkich uczestników) z zastosowaniem różnych technik pracy, takich jak: wykłady, burza mózgów, odgrywanie ról, dyskusje.
W trakcie zajęć ograniczamy do minimum słowo „wina”. Źródłem trudności w relacjach w rodzinie i poza nią nie jest zła wola, lecz brak umiejętności, które można usprawnić. Warsztaty są wzbogacane o osobiste przeżycia i doświadczenia osób biorących w nich udział, co nie znaczy, że ktokolwiek zmuszany jest do wyznań osobistych. Na spotkaniach odgrywane są scenki do tematów związanych ze szczególnie trudnymi doświadczeniami. Wspólnie omawiane są sukcesy i porażki wychowawcze, ich przyczyny i skutki. Konkretne przykłady zaczerpnięte z życia brzmią bardziej przekonująco i ułatwiają przyswajanie umiejętności wychowawczych oraz porozumiewania z innymi. Każdy z uczestników przy poznawaniu kolejnych tematów otrzymuje materiały szkoleniowe zbierane w skoroszycie, których głównym celem jest pogłębienie i utrwalenie poznawanych umiejętności.
W szkoleniach udział biorą nie tylko rodzice czy nauczyciele, którzy doświadczają trudności wychowawczych w kontaktach z dziećmi, ale również wszystkie inne osoby, które chcą lepiej zrozumieć swoje dzieci, uczniów i innych ludzi.
Wychowanie to długotrwały proces, w którym należy być otwartym na zmiany. Skuteczność wychowania w znacznym stopniu zależy od osoby wychowującej. Konkludując – zmianę zachowania dziecka należy zacząć od dokonania zmian w sobie.
Szkolenie obejmuje 40 godzin warsztatowych, w trakcie których omawiane jest 10 tematów. Rozumienie rodziny jako systemu – poznanie granic wolności, opartych na jasnym i czytelnym systemie wartości, umiejętność mówienia „nie”. Jak wyrażać ograniczenia. Rozpoznawanie i wyrażanie uczuć; akceptacja i kwestia radzenia sobie z uczuciami trudnymi. Poszukiwanie sposobów nawiązywania współpracy z dzieckiem, aktywne i wspierające słuchanie, wyrażanie własnych poglądów bez urażania uczuć innych. Stosowanie nagród i kar w wychowaniu – czy można modyfikować nieodpowiednie zachowania bez stosowania przemocy. Uwalnianie od grania różnych ról, np. „zdolny, ale leń” (etykietki, które otrzymujemy w istotny sposób kształtują nasz obraz siebie). Sztuka rozwiązywania problemów i konfliktów.
Zajęcia mają pomóc w taki sposób kształtować relacje z dzieckiem, uczniem, aby wzmacniał się ich pozytywny, a jednocześnie realny, obraz siebie, zgodny z możliwościami i zdolnościami. Każdy z tematów poruszany podczas kursu jest ważny i pomocny w przyswajaniu umiejętności porozumiewania bez przemocy.
Opinie uczestników zawarte w ankietach końcowych nie pozostawiają wątpliwości, że zajęcia są potrzebne. Potwierdzają, że wiedza i umiejętności wyniesione z warsztatów wywierają pozytywny wpływ na jakość kontaktów nie tylko z uczniami czy dziećmi, ale również z innymi dorosłymi. Szkolone umiejętności są uniwersalne i odnoszą się do wszystkich sytuacji życiowych. Wypowiedź jednej z kursantek: odetchnęłam z ulgą, gdy zobaczyłam, że inni mają podobne problemy świadczy, jak ważne jest wzajemne wsparcie oraz informacja, że w swoich problemach nie jesteśmy osamotnieni i wielu z nas je przeżywa.
A oto niektóre spostrzeżenia zawarte w ankietach po zakończeniu zajęć:
· Myślę że wiem co robiłam źle, ale trudno zmienić się tak od razu.
· Czuję się bardziej pewna siebie i wiem, jak ocenić każde uczucie oraz nazwać.
· Przestałam się winić, że jestem złym nauczycielem, wychowawcą i nabrałam pewności siebie.
Po zakończeniu szkolenia każdy z uczestników otrzymuje zaświadczenie.
TRENING UMIEJĘTNOŚCI WYCHOWAWCZYCH i KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ przynosi wymierne korzyści w rozwiązywaniu trudnych problemów. Kontakty z innymi mogą być pozbawione przemocy oraz przesadnej uległości, a może w nich dominować wzajemne zaufanie, szacunek i poczucie godności. Wiedza poznana w trakcie zajęć zdecydowanie wpływa na usprawnienie relacji z innymi.
Elżbieta Czepczyńska, psycholog
tel. (81) 825- 82- 45; 606-635-360
e-mail: ela_czepczynska@interia.pl